19 Mart 2018 Pazartesi

Cazgır: Cihaz, + Gir Türkiye Türkçesi Cihazgir



Cazgır: Cihaz, + Gir Türkiye Türkçesi cihazgir "tören gereçlerini taşıyan, çeyiz taşıyan" sözcüğünden evrilmiştir. Türkçe sözcük Arapça cihāz جهاز "donanım, her türlü tören için gerekli eşya ve gereçler" ve Farsça gīr گير "tutan" sözcüklerinin bileşiğidir.
Cihaz : Arapça chz kökünden gelen cahāz جَهَاز "donanım, teçhizat, aparat" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça cahaza جَهَزَ "donattı" fiilinin fiˁāl vezninde masdarıdır.
Gir : Farsça gīr گير "tutan, sahip olan" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça giriftan, gīr- گرفتن, گير "tutmak" fiilinden türetilmiştir. Bu sözcük Orta Farsça aynı anlama gelen grēftan, gīr- fiilinden evrilmiştir. (NOT: Orta Farsça fiil Avesta (Zend) dilinde aynı anlama gelen grab- kökü ile eş kökenlidir. Avestaca kök Sanskritçe aynı anlama gelen grabh- kökü ile eş kökenlidir. ) Sanskritçe kök Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *ghrebh- "tutmak, yakalamak" biçiminden evrilmiştir.
Ek açıklamaAynı kökten Germence *grippan > İngilizce grab, grip, grasp, Almanca greifen "tutmak, yakalamak", Eski Yunanca grîphos "balık ağı".

Cazgır: Güreşte pehlivanları meydana çağıran, onları tanıtan kişi.
Etimolojiye dair iki makul görüş var.
1-Şâdgîr'den cazgır. Şâd kuşak anlamında. Kuşak tutan kişi. (Resimde sol üst)
2-Moğolca cargır'dan. Sesli bir şekilde çağırma.
Bir de cihâzgîr'den cazgır görüşü var. Fakat çok sıhhatli durmamaktadır. Tören elbisesi taşıyan kişi demek.
Arapça cihaz kelimesi bugün araç, donanım anlamında kullanılıyor. Gelinlerin çeyiz'i de cihazdan bozmadır.


Derleme 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder